Thần Bí Lễ Hội Nhảy Lửa Dân Tộc Pà Thẻn
Lễ hội nhảy lửa là một lễ hội gắn liền với đời sống vật chất, văn hóa tinh thần của người Pà Thẻn- một dân tộc vùng Tây Bắc. Dân tộc Pà Thẻn sống chủ yếu ở vùng Hà Giang Tuyên Quang. Ở đây vẫn còn lưu giữ nhiều lễ hội và phong tục từ xưa để lại trong đó có lễ hội nhảy lửa độc đáo mang đậm nét huyền bí hoang sơ.
Lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn được tổ chức hàng năm sau khi thu hoạch mùa màng. Lễ hội nhảy lửa thường diễn ra vào những lúc nông nhàn, được bắt đầu vào ngày 16/10 âm lịch năm trước đến 15/1 âm lịch năm sau. Phần lễ luôn có một thủ tục không thể thiếu đó là thầy cúng làm lễ cầu thần linh, lễ vật cúng tế phải có 1 chiếc đàn sắt, 1 con gà, 1 bát gạo, 10 chén rượu và giấy trúc (một loại giấy chuyên dùng vào việc cúng tế của người Pà Thẻn). Một đống lửa lớn khoảng 4m3 đến 5m3, củi được đốt lên và thầy cúng bắt đầu làm lễ. Thời gian làm lễ kéo dài 1-2 giờ đồng hồ trước khi lễ hội bắt đầu.
Đối với người Pà Thẻn, vị thần tối cao nhất là thần Lửa, ngon lửa mang lại sự may mắn cho họ. Vì vậy, khi lễ hội nhảy lửa diễn ra thì tất cả mọi người trong làng đều có mặt để hò reo cổ vũ. Có khoảng 8 đến 10 người tham gia chính, là những thanh niên khỏe mạnh trong làng. Đầu tiên, thầy cúng làm lễ cúng xin thổ công, thổ địa cho được phép nhảy lửa. Bài cúng kéo dài 30 phút, sau đó là lễ cúng thần Lửa. Cùng lúc đó đống lửa to được đốt lên, khi đống lửa đã cháy thành than rực hồng cùng với sự điều khiển của thầy cúng, các thành viên lần lượt ngồi trước mặt thầy cúng nhận sức mạnh và nhảy vào ngọn lửa trong tiếng hò reo cổ vũ của mọi người mà không hề bị bỏng.
Theo gia phả người Pà Thẻn, thì việc nhảy lửa là để truyền dạy lại cho con cháu đời sau các bài cúng, xua đi nỗi sợ hãi và chỉ những người mạnh mẽ mới nhảy được vào đống lửa thiêng. Cho đến giờ, đó vẫn còn là điều bí ẩn thu hút sự tìm hiểu, nghiên cứu của nhiều du khách và các nhà nghiên cứu. Nhưng câu trả lời vẫn còn là một ẩn số. Lễ hội cũng được coi là một hình thức sinh hoạt văn hóa mang tính tâm linh, minh chứng sức mạnh phi thường của con người dám đương đầu với nguy hiểm, xua đuổi tà ma, bệnh tật, mừng cho một vụ thu hoạch hoa màu vừa kết thúc và cầu thần linh phù hộ cho an khang, thịnh vượng.